مراحل ۹ گانه چاپ یک کتاب در ایران
مراحل چاپ کتاب | مرحله اول
در مرحله اول باید قرارداد تنظیم شود. این قرارداد بین نویسنده و مولف کتاب و ناشر قرار دادی امضا میشود . این قرارداد به صورت حضوری و یا غیر حضوری منعقد میشود. در این مرحله دقت کنید که امتیاز کتاب حتما برای شما باشد که اگر خواستید سال های بعد کتاب را در جای دیگر نیز به چاپ برسانید مشکلی نداشته باشید .
مرحله دوم
بعد از عقد قرارداد ، باید متن کتاب که توسط مولف آماده شود و به یک تایپیست و ویراستار جهت تایپ و ویراستاری ارائه شود . بعد از تایپ کامل و اصلاح ایرادات آن ، کتاب صفحه آرایی میگردد . صفحه آرایی در سایز های رقعی ، وزیری و… تنظیم میشود .
مرحله سوم
در مرحله سوم باید عنوان کتاب تعیین شود . یکی از شاخص های مهم یک کتاب خوب و پر فروش عنوان آن است . عنوان کتاب باید به گونه ای باشد که مخاطب را وادار کند که آن کتاب را بردارد و ببیند .
مرحله چهارم
بعد از تعیین عنوان ، جلد کتاب باید طراحی شود . جلد کتاب اهمیت زیادی در مقوله چاپ کتاب دارد و جذابیت یک کتاب در نگاه اول علاوه بر عنوان به جلد آن نیز بستگی دارد .
مرحله پنجم
در مرحله پنجم باید شابک را دریافت کنید. شابک از اداره شابک دریافت میشود و ناشران شابک را به صورت چندتایی از اداره شابک دریافت میکنند . و برای هر کتاب یکی از شماره ها را استفاده میکنند و نهایتا فرم شابک های دریافت شده را با کتاب های اختصاص داده شده به اداره شابک ارائه میدهند .
مرحله ششم
در مرحله بعد باید فهرست نویسی کتابخانه ملی یا همان فیپا دریافت شود . بعد از اینکه شابک در شناسنامه کتاب درج شد، پرینت کتاب را به همراه cd و فرم تکمیل شده درخواست فهرست نویسی به کتابخانه ملی ارسال میشود . فیپا حداکثر تا ده روز بعد ارائه داده میشود و تمام اطلاعات فیپای دریافت شده باید در صفحه های اول کتاب درج شود .
اخذ مجوز کتاب ( دریافت مجوز کتاب)
مرحله هفتم
در مرحله هفتم از مراحل چاپ کتاب باید مجوز از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی گرفته شود . cd کتاب ، نسخه پرینت شده کتاب که تمام اطلاعات شابک و فیپا در آن ذکر شده است . این مرحله ممکن است تا چند ماه طول بکشد . در این مرحله ممکن است کتاب برای اصلاح و تغییر به نویسنده بازگردانده شود . اخذ مجوز کار مشکلی است زیرا کتاب نباید مشکل سیاسی و اخلاقی و دینی داشته باشد . و تمام این موارد باید در آن رعایت شود .
نکاتی که خارج از عرف جامعه و یا دین و قوانین جمهوری اسلامی ایران است نباید در کتاب باشد . که در این صورت کتاب را برای اصلاحیه ارسال میکنند . در متن کتاب خود دقت کنید. زیرا اگر کتاب شما از سوی اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی رد شود ، هزینه هایی که برای تایپ ،صفحه آرایی و…. نموده اید قابل بازگشت نخواهد بود و همچنین زمانی که برای این کار گذاشته اید از بین میرود .
مرحله هشتم
بعد از اخذ مجوز ، فیلم و زینک متن باید تهیه شود. اگر کتاب به صورت دیجیتال چاپ شود ، نیازی به تهیه زینک نیست و اگر به صورت افست چاپ شود باید از متن و جلد کتاب زینک تهیه شود . زینک ورق پلاستیکی فلزی یا کاغذی با ابعاد مشخصی است که در لیتیو گرافی طرح مورد نظر برای چاپ روی آن کپی میشود و در چاپ افست از آن استفاده خواهد شد.
زینک
زینک تهیه شده به چاپخانه ارسال میشود و بعد از اخذ مجوز ، ناشر کتاب را چاپ میکند و تیراژ و صفحاتی که در شناسنامه کتاب آمده است باید با دقت چاپ شود.
همچنین جهت جلوگیری از خط وخش معمولا روی جلد یک پوششی از سلفون ویا مواد شمیایی بصورت مات یا براق می کشند که برای محافظت از جلد کتاب بسیار مثمره ثمر می باشد .
مرحله نهم
مرحله پایانی و آماده سازی کتاب ، صحافی است که در آن پس از عمل تا و ترتیب فرم های چاپ شده متن کتاب بوسیله چسب سرد و یا گرم به جلد وصل می شود ( البته روش های متنوع و متعددی در صحافی برای چاپ کتاب وجود دارد ) .
دریافت اعلام وصول
بعد از انجام مراحل چاپ کتاب ، ناشر باید چند نسخه از کتابی که چاپ شده را برای دریافت اعلام وصول به وزارت ارشاد تحویل دهد که با دریافت اعلام وصول ، مراحل اداری چاپ کتاب به پایان میرسد .
دریافت اعلام وصول ، مرحله مهمی است و اگر انجام نشود یعنی کتاب شما به طور قانونی به چاپ نرسیده است و برای اطمینان از اعلام وصول کتاب ، حداکثر تا یک سال پس از چاپ ، به سایت کتابخانه ملی وارد شوید و نام کتاب را جستجو نماید در بخش فهرست برگه ، در قسمت فهرست نویسی اگر عبارت فیپا ، به فاپا تغییر کرده بود یعنی اعلام وصول به طور کامل انجام شده است .
همچنین با جستجو در سایت www.ketab.ir نیز میتوانید از اعلام وصول اطمینان حاصل کنید .
اگر قصد تجدید چاپ را دارید و نمیخواهید در کتاب تغییری ایجادکنید ، نیازی به طی کردن مراحلی که ذکر شده نیست و فقط یک مجوز از وزارت ارشاد باید بگیرید که در مدت زمان بسیار کمی صادر میشود . اما اگر قصد اعمال تغییرات را دارید ، باید مراحل بالا را به طور کامل طی کنید .